بررسی تطبیقی نگارگری مکتب دوم تبریز و باغ ایرانی در دورۀ تیموری و صفوی

Authors
abstract

در اواخر سدۀ نهم در بطن تجریدگرایی نقاشی ایران تمایلی آشکار به بازنمایی جهان محسوس زاده می شود. گرایش به واقع گرایی که ابتدا در نگارگری مکتب هرات و در نگاره های بهزاد پدیدار شد همچون خط پیوسته ای آثار هنرمندان اواخر سدۀ نهم و دهم ه.ق را به هم پیوند می دهد. با انتقال بهزاد به تبریز هنرمندان نگارگری مکتب دوم تبریز به پیروی از سنت بهزاد، بی آنکه با بینش آرمانی هنر نقاشی قطع رابطه کنند، نگاهشان را به طبیعت، انسان و محیط زندگی اش معطوف می دارند. در این مکتب نقاشی با معماری و ادبیات فارسی بهم می پیوندند. نقاش از مضامین متنوع ادبی مایه می گیرد، اشخاص و صحنه های داستان را می نمایاند و در این میان بیشترین استفاده و کاربرد را از طبیعتی به نام باغ می گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیرپذیری نگارگری مکتب دوم تبریز از باغ ایرانی است که مقایسۀ تطبیقی میان این دو با بررسی منتخبی از نگاره های شاهنامه تهماسبی و خمسۀ تهماسبی معرفی شده است. بررسی نگاره ها این سؤالات را مطرح می کند که چه اندازه باغ های تصویر شده در جهت واقعی بودن و بازنمایی باغ ایرانی تأکید دارند؟ کدام ویژگی های باغ در تصاویر با باغ ایرانی در دورۀ تیموری و صفوی تطبیق پذیر است؟ روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از روش مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است.  نتایج حاصل بیانگر آن است که این آثار طرح باغ ایرانی را با تمام عناصر کالبدی طبیعی و انسان ساخت تصویر می کنند؛ حصار، بنای ورودی، کوشک اصلی، عمارت اندرونی، جوی ها، حوض ها، گل ها و گیاهان، کارکردهای باغ و فعالیت آدمیان درون آن با نظمی آشکار اما با بیانی ویژۀ نگاره های ایرانی در این آثار دیده می شوند. باغ ایرانی در نگاره ها در دو مقیاس معرفی شده است: ۱. در مقیاس معماری که ابنیه در آن به صورت مظروف در باغ مستقر می شود؛ ۲. در مقیاس طبیعت که باغ تنها بخشی از طبیعت است. در مقیاس معماری باغ در زمینی وسیع و خارج از بافت متراکم شهر ساخته شده است و ترسیم باغ در مقیاس طبیعت نشان می دهد که قسمت هایی از باغ صرفاً به منزلۀ تفرجگاه، گردش و شکار در محدوده ای از طبیعت در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر، مقایسۀ نگاره ها با باغ ایرانی در دورۀ تیموری و صفویه این نکته را آشکار می کند که غالب ویژگی های باغ در نگاره ها متناسب با ویژگی های باغ ایرانی در دورۀ تیموری است که همین مطلب تأثیر دورۀ تیموری بر دورۀ صفویه را به اثبات می رساند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی نگارگری مکتب شیراز وعناصر باغ ایرانی در دورۀ تیموری و صفوی

نگارگری ایرانی از دیرباز درگیر تغییرات مختلفی بوده است که از جمله آنها میتوان به تغییرات حکومتی و عدم نفوذ یکسان هنر نگارگری در شهرهای ایران و تحولات فرهنگی هنری اشاره کرد. بررسی وتطبیق عناصر وجودی باغ در دو دورۀ تیموری و صفوی و عناصری چون آب،گیاهان، کوشک و عمارت‌ها و دیگر عناصر معماری و عناصر تزیینی در نگارگری‌های ایرانی در مکتب شیراز که خود از دوره‌های مختلفی چون آل اینجو، آل مظفر و تیموریان ...

full text

بررسی تطبیقی ساختار و ترکیب‌بندی در نگارگری مکتب تبریز دوم و مکتب عثمانی (مطالعه موردی شاهنامه شاه طهماسب و سلیمان‌نامه)

در پی عدم حمایت دربار صفوی از هنرمندان، شاهد مهاجرت تعدادی از آنان به دربار عثمانی هستیم. این شرایط، بستر مناسبی را جهت رشد و توسعه نگارگری عثمانی بر پایه دستاوردهای هنری مکاتب ایران در کارگاه‌های تازه تأسیس استانبول به وجود آورد. از این‌رو، در این پژوهش تلاش گردیده است بر مبنای روش تطبیقی ـ تحلیلی، میزان تأثیرپذیری مکتب عثمانی از مکتب تبریز و بررسی وجوه تشابه و افتراق آن دو براساس ابعاد گرافیک...

full text

بررسی تطبیقی مضمون کتیبه‌های مسجد گوهرشاد و مبانی اعتقادی شیعه در دورۀ تیموری و صفوی

کتیبه‌ها به‌عنوان عناصر معنایی و تزئینی در معماری اسلامی از ابزارهای مهم در جهت گسترش عقاید و سیاست‌های مذهبی حکومت‌ها بر مردم به شمار می‌روند و، به‌لحاظ ماهیت مکتوب خود، بیانگر ایده‌ها و اندیشه‌های هر عصرند. مسجد گوهرشاد مشهد به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایرانی‌اسلامی از تزیینات و کتیبه‌های مختلفی با مضامین دینی برخوردار است که در دوره‌های مختلف تاریخی بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌...

full text

تحلیل کاربرد رنگ آبی در تصویر سازی شخصیت"مجنون" در نگارگری ایرانی دوره‌های تیموری و صفوی

داستان لیلی و مجنون از مشهورترین آثار ادبیات عرفانی است که مورد توجه نگارگران ایرانی نیز بوده است. در آثار شاخص نگارگری ایرانی دوره‌های تیموری و صفوی، در رنگ‌آمیزی تنپوش شخصیت مجنون از رنگ آبی استفاده شده است. سؤال اصلی تحقیق آن است که «علت استفاده از رنگ آبی در رنگ‌آمیزی تنپوش مجنون در نگارگری دوره‌های تیموری و صفوی چیست؟» هدف اصلی این پژوهش شناسایی بخشی از مبانی نظری رنگ‌ها در نگارگری ایرانی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
نگره

جلد ۷، شماره ۲۲، صفحات ۵-۲۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023